Bedrijfsleider van een zeer klein bedrijf en last van stress?

Het runnen van een zeer klein bedrijf is geen sinecure. Uit onderzoek uitgevoerd in opdracht van de Algemene Directie Humanisering van de Arbeid van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg van een aantal jaren geleden blijkt dat bijna de helft van de ondervraagde bedrijfsleiders van zeer kleine ondernemingen (ZKO) meestal of vaak stress ervaart.

Stress is niet meer weg te denken uit onze huidige maatschappij, niet verwonderlijk dat ook ZKO-bedrijfsleiders niet gespaard blijven. Maar waarom zijn zij zo vatbaar voor stress?

We zetten de belangrijkste bevindingen op een rijtje. Zie jij ook de parallellen met de zelfstandige ondernemers?

De cijfers uit het onderzoek spreken boekdelen

Qua stressniveau scoren bedrijfsleiders van zeer kleine bedrijven (minder dan 20 medewerkers) hoog.
Enkele cijfers:

• 12,59% van de ZKO-bedrijfsleiders ervaart altijd stress.  
• Maar liefst 48,31% van de ZKO-bedrijfsleiders geeft aan meestal of vaak stress te ervaren. 
• Slechts 0,91% van de ZKO-bedrijfsleiders ervaart nooit stress.

Een zware last

ZKO-bedrijfsleiders zijn vaak niet alleen bezig met het leiden van het bedrijf maar voeren ook zelf taken uit die deel uitmaken van de bedrijfsactiviteiten.

Door de verwachtingen van klanten of opdrachtgevers beschikken ze niet over de grote vrijheid en autonomie die hen soms wordt toegeschreven.

En ook al loopt de samenwerking goed, de job van bedrijfsleider van een ZKO blijft een eenzame aangelegenheid. Bijna 1 op 3 geeft aan zich ‘vaak tot altijd’ op zichzelf aangewezen te voelen.

Bovendien neemt de job veel tijd in beslag: gemiddeld bijna 6 dagen op 7.

Een goede mix van jobkenmerken kan het risico op stress beperken

Om het stressniveau te onderzoeken werden de jobs van de ZKO-bedrijfsleiders verdeeld in clusters. De onderzoekers onderscheiden 4 clusters op basis van het aandeel van volgende jobkenmerken (zie onderzoek):

• Uitdaging: autonomie, leerkansen, kunnen tonen wat men kan, variatie in werk.
• Steun en relaties: sociale steun, zich gerespecteerd voelen, problematische samenwerking met medewerkers, aangewezen zijn op zichzelf.
• Belasting: fysieke risico’s, emotionele belasting, tijdsdruk, voldoen aan de verwachtingen van klanten, aantal gewerkte uren per week, jobcomplexiteit,flexibiliteit.
• Zekerheid: inkomenszekerheid, voorspelbaarheid.

De 4 clusters zijn:

1. Cluster 1 - Stabiel en ondersteund: deze groep ervaart voldoende uitdaging, steun, weinig belasting en voldoende zekerheid. Ze rapporteren de minste stress en gezondheidsklachten. Ze scoren goed op vlak van job- en levenstevredenheid en algemene gezondheid
2. Cluster 2 - Zware job maar met goesting: bedrijfsleiders in deze groep ervaren veel uitdaging en steun, maar ook een zware belasting. Ondanks de hogere stressniveaus, scoren ze hoog op vitaliteit en hebben ze minder fysieke en psychische klachten.
3. Cluster 3 - Weinig van alles en onzeker: deze groep heeft weinig uitdaging, steun en belasting, en ervaart onzekerheid. Ze scoren het slechtst op vitaliteit.
4. Cluster 4 - Zwaar, onzeker en niet ondersteund: dit is de meest problematische groep, met zware belasting, weinig steun en veel onzekerheid. Ze rapporteren de laagste werk- en levenstevredenheid de slechtste algemene gezondheid en de meeste fysieke en psychische klachten, stress en uitputting.

Dat een goede mix van jobkenmerken belangrijk is, blijkt duidelijk. Wil jij als bedrijfsleider je welzijn verbeteren en kan je iets doen aan jouw mix? Dan ligt daar zeker een deel van de oplossing.

Er gaat niets boven een passende personeelsbezetting

Het stressniveau naar beneden halen? Dan staat zorgen voor een passende personeelsbezetting bovenaan het lijstje want vaak vangen ZKO-bedrijfsleiders de gevolgen van een niet-passende personeelsbezetting vooral zelf op. Door de kleinschaligheid is er namelijk minder interne flexibiliteit.

Naast voldoende personeel is het ook van belang dat de werknemers over de geschikte kwalificaties beschikken om hun job naar behoren uit te voeren. Anders kunnen er wrijvingen ontstaan die een belangrijke impact hebben op de sociale relaties in de organisatie. Ook het creëren van een gezonde en ondersteunende werkomgeving waarin medewerkers zich gewaardeerd en betrokken voelen loont.

Voor ZKO-bedrijfsleiders is het niet eenvoudig om beslissingen in verband met personeelsuitbreiding te nemen. De impact van een dergelijke beslissing is niet te verwaarlozen: een extra aanwerving betekent een relatief grote investering. Toch is het de moeite waard om die mogelijkheid te onderzoeken want een passende personeelsbezetting haalt het stressniveau duidelijk naar beneden.

En dit kan ook helpen tegen stress

Ondersteuning en netwerken

Je als bedrijfsleider aansluiten bij netwerken en het delen van ervaringen en best practices kan nuttige inzichten en steun bieden. Geraak je er zelf niet uit, dan kan je professionele hulp inschakelen.

Een gezonde werk-privé balans

Zorg voor duidelijke grenzen tussen werk en privéleven. Besteed tijd aan sociale activiteiten met familie en vrienden. Zoek een hobby en neem deel aan activiteiten die je leuk vindt. Ze helpen om te ontspannen en je gedachten te verzetten.

Een gezonde levensstijl

Regelmatige lichaamsbeweging helpt om stress te verminderen en je algemene gezondheid te verbeteren. Eet gezond en vermijd overmatig gebruik van cafeïne en alcohol en zorg voor voldoende hydratatie. Ook slaap is belangrijk. Probeer een vast slaapschema aan te houden en creëer een rustige slaapomgeving.